Canlı Hayvan İthalatı Yapan Ülkeler

Süt üretimi, dünya genelinde tarım ve hayvancılık sektörlerinin önemli bir parçasıdır. Farklı ülkeler, kendi coğrafi ve iklimsel koşullarına uygun süt sığırı ırkları yetiştirerek bu alanda öne çıkmaktadır. Türkiye ise hem yerli üretimi desteklemek hem de süt verimliliğini artırmak amacıyla belirli ırkları ithal etmektedir. Çiftliğim AgroMarket olarak bu yazıda, dünya genelindeki süt sığırı üreticisi ülkeleri, bu ülkelerin öne çıkan ırklarını ve Türkiye'nin ithalat politikalarını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Dünya Genelinde Süt Üretimi ve Önde Gelen Ülkeler

Dünya genelinde süt üretimi, bölgesel farklılıklar göstermekle birlikte sürekli bir artış trendi içerisindedir. 2021 verilerine göre, dünya genelinde yaklaşık 928 milyon ton süt üretilmiştir. Bu üretimde öne çıkan ülkeler ve onların süt sığırı ırkları aşağıdaki gibidir:​

Hindistan

Hindistan, yıllık yaklaşık 210 milyon ton süt üretimiyle dünya lideridir. Ülkede ağırlıklı olarak yerel ırklar yetiştirilmekte olup, bunların adaptasyon yetenekleri ve dayanıklılıkları ön plandadır.

Amerika Birleşik Devletleri (ABD)

ABD, yıllık yaklaşık 102 milyon ton süt üretimiyle ikinci sıradadır. Ülkede en yaygın süt sığırı ırkı Holstein'dir. Holstein ırkı, yüksek süt verimi ile bilinir ve ABD'deki süt üretiminin büyük bir kısmını sağlar. 

Çin

Çin, yıllık yaklaşık 41 milyon ton süt üretimiyle üçüncü sırada yer almaktadır. Ülkede Holstein ve yerel ırklar yetiştirilmekte olup, süt üretimi hızla artmaktadır.

Pakistan

Pakistan, yıllık yaklaşık 59 milyon ton süt üretimiyle dünya sıralamasında üst sıralarda yer almaktadır. Yerel ırklar, özellikle Sahiwal ve Red Sindhi, ülkedeki süt üretiminin temelini oluşturur.​

Brezilya

Brezilya, yıllık yaklaşık 36 milyon ton süt üretimiyle önemli bir üreticidir. Holstein ve Jersey ırkları, ülkede yaygın olarak yetiştirilmektedir.

Almanya

Almanya, yıllık yaklaşık 33 milyon ton süt üretimiyle Avrupa'nın önde gelen üreticilerindendir. Simental (Fleckvieh) ve Holstein ırkları, ülkede yaygın olarak yetiştirilir.​

Fransa

Fransa, yıllık yaklaşık 25 milyon ton süt üretimiyle Avrupa'da önemli bir konuma sahiptir. Montbéliarde ve Normande gibi ırklar, Fransız süt endüstrisinin temelini oluşturur.​

Türkiye

Türkiye, yıllık yaklaşık 23 milyon ton süt üretimiyle dünya sıralamasında önemli bir yere sahiptir. Yerli ırkların yanı sıra ithal edilen ırklar da ülkedeki süt üretimine katkı sağlamaktadır.​

En Verimli Süt İnekleri ve Özellikleri

Süt verimi, ırktan ırka değişiklik gösterir. En verimli süt inekleri ve özellikleri aşağıdaki gibidir:

Holstein-Friesian

• Kökeni: Hollanda ve Almanya​

• Özellikleri: Siyah-beyaz alacalıdır. Yüksek süt verimiyle bilinir; laktasyon başına 5.000 ila 7.000 litre süt verebilir. 

• Süt Yağ Oranı: %3,5 - %4,0

Jersey

• Kökeni: Jersey Adası, Birleşik Krallık​

• Özellikleri: Küçük cüsseli, açık kahverengi renklidir. Sütü yüksek yağ ve protein içerir; tereyağı ve peynir üretimi için idealdir.​

• Süt Yağ Oranı: %5 civarında​

Simental (Fleckvieh)

• Kökeni: İsviçre​

• Özellikleri: Kırmızı-beyaz alacalıdır. Hem et hem de süt verimi açısından verimlidir; laktasyon başına yaklaşık 6.500 litre süt verebilir. 

• Süt Yağ Oranı: %4,2​

Ayrshire

• Kökeni: İskoçya

• Özellikleri: Kırmızı ve beyaz alacalıdır. Orta büyüklükte yapılıdır, zorlu iklim koşullarına dayanıklıdır. Sütü yüksek kaliteli olup, laktasyon başına yaklaşık 5.800 litre süt verebilir.

• Süt Yağ Oranı: Yaklaşık %4,0

• Avantajları: Dayanıklılığı, süt kalitesi ve sağım kolaylığı ile küçük ve orta ölçekli işletmeler için uygundur.

Türkiye'de İthalatı Yapılan Süt Sığırı Irkları

Türkiye, süt üretiminde verimliliği artırmak ve genetik çeşitliliği zenginleştirmek amacıyla farklı ülkelerden yüksek verimli sığır ırkları ithal etmektedir. Bu ithalatlar Tarım ve Orman Bakanlığı'nın belirlediği kurallar çerçevesinde gerçekleşmektedir.

Holstein (Friesian)

• İthalat Ülkeleri: ABD, Almanya, Hollanda, Kanada

• Neden Tercih Ediliyor?: Yüksek süt verimi sayesinde Türkiye'nin süt üretim hedeflerine büyük katkı sağlamaktadır.

• Yetiştirildiği Bölgeler: Trakya, Marmara ve Ege Bölgeleri

Holstein ırkı, Türkiye’de en çok tercih edilen ithal süt sığırıdır. Laktasyon başına 6.000-10.000 litreye kadar süt verebilmesi, onu özellikle büyük işletmeler için cazip hale getirir.

Jersey

• İthalat Ülkeleri: ABD, İngiltere, Danimarka

• Neden Tercih Ediliyor?: Yüksek yağ oranı ve kaliteli süt üretimi nedeniyle küçük ve orta ölçekli işletmelerde tercih edilmektedir.

• Yetiştirildiği Bölgeler: Doğu Karadeniz Bölgesi (özellikle Rize, Artvin)

Jersey ineklerinin sütündeki yağ oranı, tereyağı ve peynir üretimi açısından büyük avantaj sağlar. Adaptasyon yetenekleri yüksektir ve düşük yem tüketimine rağmen verimli olmalarıyla bilinirler.

Simental (Fleckvieh)

• İthalat Ülkeleri: Almanya, Avusturya, İsviçre, Çekya

• Neden Tercih Ediliyor?: Hem süt hem et verimi sağlayan kombine bir ırk olması sebebiyle yaygın olarak tercih edilir.

• Yetiştirildiği Bölgeler: İç Anadolu, Doğu Anadolu

Simental ırkı, süt verimi yanında buzağı verimi ve et kalitesiyle de öne çıkar. Türkiye'de özellikle melezleme projelerinde kullanılmaktadır.

Montbéliarde

• İthalat Ülkeleri: Fransa

• Neden Tercih Ediliyor?: Sütü peynir yapımına uygun ve dayanıklı bir ırktır. Uzun ömürlü ve ekonomik hayvanlardır.

• Yetiştirildiği Bölgeler: Trakya, Batı Karadeniz

Montbéliarde inekleri süt proteini bakımından zengindir. Bu da onları süt endüstrisinin işlenmiş ürünler alanında daha değerli hale getirir.

Brown Swiss (İsviçre Esmeri)

• İthalat Ülkeleri: İsviçre, Almanya, İtalya

• Neden Tercih Ediliyor?: Orta düzeyde süt verimi ve yüksek süt kalitesi sunar. Hastalıklara karşı dirençlidir.

• Yetiştirildiği Bölgeler: Akdeniz ve Karadeniz Bölgeleri

Bu ırk, özellikle dağlık ve zorlu coğrafi koşullarda başarılı şekilde yetiştirilebildiği için tercih edilmektedir.

Türkiye’nin İthalat Politikası ve Uygun Ülkeler

Tarım ve Orman Bakanlığı'nın yayımladığı güncel canlı hayvan ithalatı izinli ülkeler listesine göre, Türkiye sadece belirli sağlık ve kalite kriterlerini karşılayan ülkelerden canlı hayvan ithalatına izin vermektedir.

Türkiye'nin Besilik ve Damızlık Sığır İthal Ettiği Başlıca Ülkeler

• Brezilya: Özellikle besilik hayvan ithalatında ön plandadır.

• Uruguay ve Paraguay: Hem et hem de damızlık hayvan ithalatı yapılmaktadır.

• Almanya, Hollanda, Fransa: Genellikle damızlık süt sığırları (Holstein, Montbéliarde) ithalatında öne çıkmaktadır.

• Çek Cumhuriyeti: Son yıllarda Türkiye'nin önemli damızlık ithalat partnerlerinden biridir.

• Avusturya ve İsviçre: Simental ırkının anavatanlarıdır ve ithal edilen hayvanların büyük kısmı bu ülkelerden gelmektedir.

Türkiye’de Yetiştirilen Yerli ve Melez Süt Sığırı Irkları

Türkiye sadece ithal ırklara değil, aynı zamanda yerli ırkların korunmasına ve melez ırkların geliştirilmesine de büyük önem vermektedir. Melezleme projeleriyle hem et hem de süt verimi artırılmaya çalışılmaktadır.

Yerli Sığır Irkları

• Doğu Anadolu Kırmızısı: Orta düzey süt verimine sahip yerli bir ırktır. Zorlu iklimlere ve hastalıklara dayanıklıdır.

• Güney Anadolu Kırmızısı (GAK): Et ve süt verimi düşüktür ama adaptasyon yeteneği çok yüksektir.

• Zavot: Kuzeydoğu Anadolu’da yetiştirilen nadir yerli ırklardan biridir, süt kalitesi oldukça iyidir.

Melez Irklar

Melezleme çalışmaları genellikle Holstein × Simental veya Jersey × Yerli ırklarla yapılmaktadır. Amaç; süt verimi yüksek ancak yerel iklime ve bakım şartlarına daha dayanıklı genetik hatlar oluşturmaktır.