Büyükbaş Hayvanlarda Tırnak Bakımının Önemi
İneklerde Tırnak Bakımı ve Bakım Sıklığı
Büyükbaş hayvanlarda topallığın önlenmesi için tırnak kesimi hayati önem taşır. Bu uygulama, laktasyondaki ineklerde ve ilk doğumunu yapacak düvelerde tırnak yaralanmalarını ve topallığı azaltır.
Düzenli ve doğru tırnak kesimi, ayak ve tırnak sağlığının devamlılığını sağlar. Etkili tırnak kesimi yapılan çiftliklerde topallık oranı %25 azalırken, uygun zamanlarda yapılan kesim topallık insidansını %50 düşürür.
Yanlış tırnak kesimi ise topallığın başlıca nedenlerindendir. Bu nedenle, tırnak kesimi eğitimli profesyoneller tarafından yapılmalıdır.
Tırnak Sağlığının Genel Etkileri
Büyükbaş hayvanlarda tırnak sağlığı, genel sağlık üzerinde önemli olumlu etkilere sahiptir. Sağlıklı tırnaklar, hayvanların doğal hareketlerini sürdürebilmeleri için temel bir gerekliliktir. Bu durum, hayvanların otlama, dolaşma ve diğer normal davranışlarını sürdürebilmelerine olanak tanır.
Sağlıklı tırnaklar aynı zamanda hayvanların ağırlık dağılımını düzenlemelerine yardımcı olur. Yanlış tırnak uzunlukları veya sağlıksız tırnaklar, hayvanların yürüme bozukluklarına neden olabilir ve bu da genel sağlık durumlarını olumsuz etkileyebilir.
Tırnak sağlığı, hayvanların yem tüketimi üzerinde de olumlu bir etkiye sahiptir. Sağlıklı tırnaklar, hayvanların rahatça otlayabilmelerini sağlar ve bu da yemlenme düzenlerini olumlu yönde etkiler.
Aynı zamanda, tırnak sağlığı süt verimi üzerinde de etkili olabilir. Sağlıklı tırnaklar, hayvanların rahat hareket etmelerine ve uygun bir şekilde beslenmelerine yardımcı olarak süt verimini artırabilir.
Kerbl Renet Sağ Profi Tek Taraflı
İneklerde Topallık Sorunu
Topallık, süt sığırcılığı çiftliklerinde en büyük sağlık, verimlilik ve refah sorunlarından biridir. Modern süt sığırcılığı işletmelerinde topallık oranı %20-36 arasında değişir ve bu oran, ülkeler, bölgeler, çiftlikler ve barınak sistemlerine göre farklılık gösterir.
Bu farklılıklar, ayak hastalıkları ve tırnak bozukluklarının çok faktörlü yapısından kaynaklanır. Topallık, süt verimindeki düşüş, üreme performansındaki azalma ve hayvanların sürü ömrünün kısalması gibi önemli ekonomik kayıplara yol açar. Ayrıca, topallık diğer klinik hastalıklarla karşılaştırıldığında en maliyetli hastalık grubunu oluşturur.
Topallığı önlemek ve yönetmek için en sık önerilen yöntem; tırnak kesimidir. Tırnak kesimi, tırnak sağlığını doğrudan etkiler ve koruyucu-önleyici ile terapötik olmak üzere iki ana kategoriye ayrılır.
Koruyucu tırnak kesimi, tırnağın normal morfolojik özelliklerini koruyarak laktasyon dönemindeki topallık insidans ve prevalansını azaltır. Terapötik tırnak kesimi ise, boynuz ve canlı tırnak lezyonları ile enfeksiyöz tırnak lezyonlarının tedavisinde etkilidir. Bu kesim, nekrotik tırnak dokusunu uzaklaştırarak lezyonlu bölgelerdeki basıncı azaltır ve ağrı yönetimini sağlar.
Kerbl 3 Dişli Tırnak Kesme Diski
Tırnak Kesim Yöntemleri
Günümüzde, sığırlarda tırnak kesimi için çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. Bunlar arasında fonksiyonel tırnak kesimi (Hollanda yöntemi), beyaz çizgi yöntemi, beyaz çizgi atlas yöntemi ve Kansas yöntemi bulunur.
Her ne kadar bu yöntemler arasında benzerlikler bulunsa da profilaktik ve terapötik amaçlarına göre taban kalınlığı, taban eğimi ve uygulama tekniklerinde farklılıklar vardır. Metakarpal/tarsal kemikler ile taban yüzeyi arasındaki açıya göre sınıflandırılan bu yöntemler, genellikle tırnak duvarlarının aynı seviyede kesilmesi gerektiğini savunur.
Fonksiyonel tırnak kesimi ve beyaz çizgi yöntemlerinde, Holstein ırkı ineklerde ön duvar uzunluğunun 7.5 cm, taban ucu kalınlığının ise 6 mm olması gerektiği belirtilir. E.T. Raven tarafından tanımlanan fonksiyonel tırnak kesimi, özel ölçümler yaparak en uygun tırnak uzunluğunu ve taban kalınlığını elde etmeye odaklanır.
Beyaz çizgi yöntemi ise taban okuma tekniğini kullanarak uygun kalınlığı belirlerken, bazı yöntemler referans olarak tırnak açısını kullanmayı tercih eder.
Kansas yöntemi ise düz kesim yerine tabanın eğimli kesilmesini önerir ve tırnak yüzeyinin metakarpus/metatarsusun uzun eksenini 3-4 derecelik bir açıyla kesmesini savunur.
Tırnak kesim yöntemlerinin topallık yönetimindeki etkinliği hakkında sınırlı veri bulunmakla birlikte, saha uygulamalarında bu yöntemlerin kişiselleştirilmiş tekniklere dönüştüğü görülmektedir.
2014 yılında yapılan bir konferansta, katılımcıların %55'inin fonksiyonel tırnak kesimini, %7'sinin beyaz çizgi yöntemini, %12'sinin Kansas yöntemini ve %15'inin kombine yöntemleri kullandığı belirlenmiştir.
Sığırlarda Tırnak Lezyonlarının Sınıflandırılması ve Tanımlanması
Süt sığırlarında görülen topallık vakalarının %90'ından fazlası, ayak hastalıkları ve tırnak bozukluklarından kaynaklanır. Bu hastalıklar, non-enfeksiyöz boynuz tırnak ve canlı tırnak lezyonları (BCTL) ile enfeksiyöz ayak derisi hastalıkları olarak iki ana kategoriye ayrılabilir. Bu iki kategori, süt sığırlarında topallığın temel nedenlerini oluşturur.
Boynuz, Canlı Tırnak Lezyonları ve Tırnak Kesimi
Boynuz ve canlı tırnak lezyonları (BCTL), tırnak ve canlı dokuyu etkileyen geniş bir hastalık grubudur. Tırnak bozuklukları arasında aşırı uzamış tırnak, tirbüşon tırnak ve asimetrik tırnak bulunur.
Travma ve laminitis ile ilişkili hastalıklar ise beyaz çizgi hastalığı, taban hemorajisi ve taban ülserleri gibi lezyonları içerir. Bu hastalıkların en yaygın olanları taban ülseri ve beyaz çizgi hastalığıdır.
Metabolik ve hormonal değişiklikler, subakut ruminal asidozis (SARA) ve sert zeminler BCTL oluşumunda önemli rol oynar. Bu hastalıkların önlenmesinde koruyucu tırnak kesimi, tedavisinde ise terapötik tırnak kesimi etkili yöntemlerdir.
Taban Ülseri, Beyaz Çizgi Hastalığı ve Tırnak Kesimi
Fonksiyonel tırnak kesimi, tırnaklar arasındaki yük dağılımını dengeleyerek laktasyon sırasında taban hemorajisi, taban ülseri, çift taban ve beyaz çizgi hastalığı riskini azaltmayı hedefler.
Koruyucu tırnak kesimi yapılan çiftliklerde, yapılmayanlara göre BCTL insidansının daha düşük olduğu gözlemlenmiştir.
Kuru dönem öncesi yapılan tırnak kesimi, sonraki laktasyon döneminde taban ülseri olasılığını azaltır.
BCTL tedavisinde, enfeksiyonun derin dokulara yayılması durumunda ilaç tedavisi yetersiz kalabilir.
Bu gibi durumlarda, terapötik tırnak kesimi en etkili tedavi yöntemidir. Terapötik kesimle nekrotik tırnak dokusu çıkarılarak enfeksiyonun yayılması engellenir ve basınç azaltılarak ağrı yönetimi sağlanır.
Beyaz çizgi lezyonlarında ise abaksiyal eğim verilerek apse boşluğu açığa çıkarılır ve tırnağın defektli kısmı uzaklaştırılır.
Ortopedik takoz uygulaması ve nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar ile ağrı ve yangı azaltılarak iyileşme süreci desteklenir.
Enfeksiyöz Ayak Hastalıkları ve Tırnak Kesimi
Enfeksiyöz ayak hastalıkları arasında dijital dermatit (DD), interdigital dermatit (ID), ökçe erozyonu (ÖE) ve interdigital flegmon (footrot) bulunur.
Bu hastalıkların oluşumunda hijyenik olmayan barınak koşulları, ayak banyosu eksikliği ve yanlış uygulamalar etkili olur.
Fonksiyonel tırnak kesimi, ayak hastalıklarının önlenmesinde sınırlı şekilde etkili olabilir ancak sık yapılan tırnak kesimi DD'nin erken teşhisini kolaylaştırır.
Terapötik tırnak kesimi, DD'nin tedavisinde etkili olup, tırnağın şekilsel özelliklerini düzelterek enfeksiyon riskini azaltır.
Tırnak kesimi sırasında kullanılan ekipmanların hijyenine dikkat edilmesi, hastalığın yayılmasını önlemek için kritik öneme sahiptir.
Kerbl Koyun Tırnak Kesme Pensi
Tırnak Kesimi Ne Zaman Yapılmalıdır?
Tırnak kesiminin zamanlaması, topallık riskini azaltmak ve ayak hastalıklarını önlemek açısından kritik öneme sahiptir.
Topallık riski laktasyonun 2. ve 5. ayları arasında en yüksek seviyededir, bu nedenle kuru döneme girmeden veya kuru dönemin başında koruyucu tırnak kesimi yapılması önerilir. Laktasyonun erken dönemlerinde yapılan koruyucu tırnak kesimi, topallık seviyelerini düşürebilir ve laktasyon ortasında yapılan kesim, topallık insidansını azaltabilir.
Kuru dönem öncesi yapılan tırnak kesimi, takip eden laktasyon döneminde taban ülseri oluşumunu da azaltır.
Topallık teşhisi sonrası terapötik tırnak kesimi, mümkün olan en kısa sürede yapılmalıdır. Topallık skoru 2-3 olan inekler en geç 2 gün içinde, skoru 4-5 olanlar ise hemen tedavi edilmelidir. Topallık belirlendikten iki hafta sonra yapılan tırnak kesiminin iyileşme oranı oldukça düşüktür.
Tırnak Kesim Sıklığı Nasıl Olmalıdır?
Süt sığırlarında tırnak kesim sıklığı ve topallık oluşumu arasındaki ilişkiyi araştıran çalışmalar sınırlıdır. Genel olarak, ineklerin tırnakları yılda en az iki kez değerlendirilerek kesim ihtiyacı belirlenmelidir.
Laktasyon döneminde koruyucu tırnak kesimi ihtiyacı, barınak koşullarına ve BCTL'ye neden olan faktörlere bağlı olarak değişebilir.
İlk tırnak kesiminden 4-6 ay sonra yeniden değerlendirme yapılması önerilir. Laktasyon sırasında iki kez tırnak kesimi yapılan çiftliklerde, bir kez kesim yapılan çiftliklere göre daha az BCTL vakası gözlemlenmiştir.
Tırnak Bakımında Kullanılan Ürünler ve Önemleri
Tırnak bakımı, büyükbaş hayvanların genel sağlığı için önemli bir unsurdur. Bu nedenle, kaliteli ve etkili ürünler kullanmak, hayvanların rahatlığını ve sağlığını artırmak açısından kritiktir.
Kerbl'in özel tasarım ürünleri, tırnak bakımında önemli bir rol oynar. Kerbl Tahta Blok, büyükbaş hayvan ayaklarının sabitlenmesinde kullanılan bir tırnak takozudur. Sağlam ayağa takılan tahta blok, hasta olan tırnağın tedavisini destekler, böylece hayvan acı çekmez.
Fırınlanmış kayın ağacından üretilen bu tahta bloklar, hayvanın tırnağına ızgaralı yapısı sayesinde sağlam şekilde yapıştırılır.
Bu sayede tırnağa mikrop bulaşması engellenir. Kerbl Technobase 8000 Hayvan Tırnak Bakım Kiti, incinmiş veya hasta tırnakları hareketsiz hale getirmek için kullanılan modern bir tırnak bakım ürünüdür.
Kullanımı kolay ve hızlıdır, ürünü hazırladıktan hemen sonra elinizle şekil verebilirsiniz.
Bakım süresi ortalama 4 dakikadır ve uygulama sırasında elinize yapışmaz. Yüksek yapışkanlık özelliği sayesinde tahta bloklar aşınıncaya kadar yapışkanlığını korur. Ayrıca özel formülü, karışım yapıldığında aşırı ısı ortaya çıkmasını engeller ve ayak zarar görmez.
Bu özel tasarım ürünler, hayvanların tırnak sağlığını destekleyerek topallık gibi sorunların önlenmesine yardımcı olur.
Düzenli tırnak bakımı, ayak problemlerinin erken tespit edilmesine ve tedavi edilmesine olanak tanır, bu da hayvanların hareket özgürlüğünü ve genel refahını artırır.
Ayak Banyosu Superkombi gibi ürünler, hayvanların rahatlığı ve hijyenik bir ortam sağlamak amacıyla özel olarak tasarlanmıştır.
Polietilen malzemeden üretilmiş olan bu ayak banyosu, geniş su alma kapasitesi ile etkili bir tırnak bakımını destekler.
Ürünün geniş su alma kapasitesi, tamamen batmasını sağlar. Bu, tırnak bakımının etkili bir şekilde gerçekleşmesini sağlar, çünkü suyun tüm ayak yüzeyini kaplaması, temizlik ve dezenfeksiyonun daha etkili olmasına olanak tanır.
Ayrıca, geniş su alma kapasitesi, bir seferde birden fazla hayvanın tırnak bakımını yapabilme yeteneği sağlar, bu da iş verimliliğini artırır.